Οάγιος μάρτυς Γόρδιος
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο άγιος Γόρδιος ήταν από την Καισάρειατης Καππαδοκίας και ζούσε όταν βασιλιάς ήταν ο Λικίνιος. Ήταν κόμης κατά τηντάξη, αρχηγός εκατό στρατιωτών. Επειδή δεν άντεχε να βλέπει το θράσος τωνδυσσεβών και τις βλασφημίες τους κατά του Χριστού, σηκώθηκε και έφυγε και πήγεστα όρη, ζώντας εκεί με τα θηρία. Εκεί ανέφλεξε τον πόθο του για τον Χριστό καιέλαβε θάρρος κατά της ειδωλολατρικής πλάνης, οπότε ήλθε ορμητικός σαν λιοντάριαπό την έρημο στην πόλη, ζητώντας να κατασπαράξει τον προστάτη της απάτηςδιάβολο. Μπήκε μέσα στο θέατρο και δοξολόγησε τον Χριστό, μεαποτέλεσμα το πλήθος να στρέψει την προσοχή του προς εκείνον και οπροκαθήμενος άρχοντας να νιώσει κατάπληξη από το θάρρος του. Η κατάπληξή τουμετατράπηκε σε μανία, γι’ αυτό και διέταξε να τον φονεύσουν με ξίφος».
Οάγιος Θεοφάνης, ο υμνογράφος του κανόνα του αγίου Γορδίου, ερμηνεύει κατάπρώτον την απομάκρυνση από τον κόσμο του αγίου μάρτυρα: στράφηκε στα αιώνια,αποθέτοντας την πρόσκαιρη ματαιότητα. Ο άγιος Γόρδιος δηλαδή προτίμησε να ζειμε τους αγγέλους, παρά με ανθρώπους που είχαν χάσει το στοιχείο της ανθρωπιάς,γενόμενοι χειρότεροι λόγω της ασέβειάς τους προς τον Θεό και από τα θηρία. Ηαπομάκρυνσή του έτσι από τον κόσμο ήταν καρπός της πίστεώς του και της αγάπηςτου προς τον Θεό και όχι μία στείρα άρνηση αυτού. Απόδειξη το γεγονός ότι στηνέρημο φούντωσε την αγάπη του προς Εκείνον. «Απέθου την πρόσκαιρον ματαιότητακαι συνέθου, πανόλβιε, τοις αεί διαμένουσι∙ και φυγών τους ανθρώπους,αγγέλων ομόσκηνος, θεόφρον, εχρημάτισας» (Άφησες κατά μέρος την πρόσκαιρηματαιότητα, παμμακάριστε, και πήγες μαζί με αυτά που είναι αιώνια. Κι αφούαπέφυγες τους ανθρώπους, έγινες συμπολίτης των αγίων, θεόφρον).
Ηαίσθηση της ματαιότητας των επιγείων και ο προσανατολισμός του σεμόνα τα αιώνια, δηλαδή στον Χριστό και τις άγιες εντολές Του, δεν ήταν μόνον ηαιτία της φυγής του από τον κόσμο, αλλά και η αδιάκοπη άσκησή του στην έρημο.Κι αυτό με τη σειρά του τον οδήγησε στην επάνοδό του στον κόσμο,προκειμένου όμως όχι να συσχηματιστεί με αυτόν, αλλά να τον ελέγξει για τηναμαρτία του, προκαλώντας τον με τη θαρραλέα ομολογία της πίστεώς του στονΧριστό. «Ρεόντων το άστατον λογιζόμενος και μενόντων την σύστασιν, μάρτυςαοίδιμε, ενθυμούμενος, μάκαρ, ατρόμως το στάδιον υπήλθες της αθλήσεως» (Σκεπτόμενος,μάρτυς αοίδιμε, το άστατο των ρεόντων πραγμάτων της ζωής αυτής και ενθυμούμενοςτα αιώνια που παραμένουν, χωρίς φόβο εισήλθες στο στάδιο της αθλήσεως). Από τηνάποψη αυτή η και πάλι είσοδός του στον κόσμο κατανοείται - με πνευματικάκριτήρια - ως η κατεξοχήν έκφραση της αγάπης του προς αυτόν. Διότι κανείς δεναγαπά πραγματικά τον κόσμο και τους ανθρώπους, αν δεν τους φέρνει με τον λόγοκαι το παράδειγμά του ενώπιον του Θεού. Ό,τι έκανε στην πραγματικότητα ο ίδιοςο Χριστός: ήλθε στον κόσμο όχι για να χαϊδέψει τα αυτιά των ανθρώπων, όχι νατους πει ότι πορεύονται καλά, αλλά να τους ελέγξει για την αμαρτία τους και νατους δώσει ώθηση και δύναμη επανεύρεσης του αρχικού τους προορισμού: ναείναι με τον Θεό. Όπως και στον καιρό της Παλαιάς Διαθήκης κατανοείτο και ηαποστολή των Προφητών: στέλνονταν από τον Θεό, φανερώνοντας την αγάπη Του προςτους Ιουδαίους, με την κλήση που τους απηύθυναν για μετάνοια. Έτσι η σανλιοντάρι είσοδος του αγίου Γορδίου στο θέατρο κατανοείται ως προφητική ενέργειαπου προκαλεί τους καλοπροαίρετους σε μετάνοια.
Οάγιος Θεοφάνης επιμένει σ’ αυτήν την ορμητική και λιονταρίσια παρουσία τουΓορδίου στο θέατρο: «η πυράκτωση της καρδιάς του αγίου από την αγάπη τουΧριστού» τον κάνει να βλέπει τους άφρονες ειδωλολάτρες ως άψυχες πέτρες, ενώ ημανία του τυράννου πέφτει επάνω του σαν το κύμα που σπάει μπροστά σε βράχο.Είναι εκπληκτικές οι συγκεκριμένες εικόνες του αγίου υμνογράφου, προκειμένου να«ζωγραφίσει» ανάγλυφα την ψυχική δύναμη του μάρτυρα. «Υπεισελθών ατρόμως καιρωμαλέως ως λέων το θέατρον, πέτρας ώσπερ αψύχους, μάκαρ, ελογίσω τους άφρονας» (Μπαίνονταςχωρίς φόβο και με ρωμαλεότητα, σαν λιοντάρι, στο θέατρο, αντιμετώπισες,μακάριε, τους άφρονες ειδωλολάτρες σαν άψυχες πέτρες)∙ «Νενοηκώς, θεόφρον,την σταθεράν σου ο τύραννος ένστασιν, πέτρα καθάπερ κύμα, τη ση διερράγηστερρότητι» (Κατάλαβε, θεόφρον, ο τύραννος τη σταθερή σου στάση, και όπως τοκύμα πάνω στον βράχο, έτσι κι αυτός διαλύθηκε μπροστά στη δύναμή σου). Είναιγεγονός: η πίστη και η αγάπη στον Χριστό όχι απλώς δυναμώνουν την ψυχή και τοσώμα του ανθρώπου, αλλά κυριολεκτικά κάνουν τον άνθρωπο πανίσχυρο, που κανείςδεν μπορεί να αντιπαραβληθεί μαζί του. Το μόνο που μπορεί να καταφέρει οδιάβολος και τα όργανά του σ’ έναν τέτοιον άνθρωπο είναι να καταβάλουν το σώματου. Την ψυχή όμως ποτέ. Αυτή παραμένει χάριτι Θεού ανίκητη και ακατάβλητη.
Ακολουθείν
