Γιατί βαπτίσθηκε ο Χριστός;
(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
ΣΗΜΕΡΑ,ἀγαπητοί μου, εἶνε μεγάλη ἑορτὴ καὶπανήγυρις. Σήμερα εἶνε Θεοφάνεια.Σήμερα ἁγιάζονται τὰ ὕδατα καὶ παίρνουνοἱ Χριστιανοὶ ἁγιασμένο νερό. Ἔτσι ἡ Ἐκκλησία δείχνει, ὅτι ἐνδιαφέρεται καὶ γιὰ τὰ ὑλικὰπράγματα. Ὑλικὸ εἶνε τὸ νερό, στοιχεῖο ὅμωςἀπαραίτητογιὰ τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου.
Νερό. Στοιχεῖο ἄφθονο· βροχὲς καὶ χιόνια,δεξαμενὲς ὑδάτων, πηγὲς καὶ βρύσες, ῥυάκιακαὶ ποταμοὶ μεγάλοι, ὅπως ὁ Βόλγας στὴ Ῥωσία, ὁ Νεῖλος στὴν Ἀφρική, ὁ Γάγγηςστὴν Ἄπω Ἀνατολή, καὶ στὴν Ἀμερικὴ ὁἈμαζόνιοςκαὶ ὁ Μισσισιππῆς. Τεράστιοιποταμοί, πλωτοὶ ποταμοί. Καὶ ὅμως ὅλους αὐτοὺς τοὺς νίκησε ἕνας ἄσημος ποταμός, ὁ Ἰορδάνης.
Αὐτὸς κατέλαβε τὰ σκῆπτρα καὶ εἶνετώρα πασίγνωστος. Ἀκόμα καὶ οἱ Ἐσκιμῶοι καὶ οἱ Αἰθίοπεςτὸν γνωρίζουν.Καὶ πῶς ἔγινε τόσο γνωστός; Συνέβη στὰ νερά του ἕνα ἱστορικὸγεγονὸς παγκοσμίου σημασίας. Ἐκεῖ βαπτίσθηκεὁ Κύριος ἡμῶνἸησοῦς Χριστός. Γεννᾶται ὅμως ἕνα ἐρώτημα. Ἐμεῖς βαπτιζόμεθα,διότι εἴμεθα ἁμαρτωλοί· ἀλλὰ ὁ Χριστὸςγιατί βαπτίσθηκε; Ὁ Χριστὸς ἦτο ἀναμάρτητος. Καὶ ἦτο ἀναμάρτητος, πρῶτον διότιδὲν γεννήθηκε ὅπως ἐμεῖς. Ἐμεῖς ὅλοι γεννώμεθακατὰ φυσικὸ τρόπο, ἐνῷ ὁ Χριστὸς γεννήθηκε κατὰ ὑπερφυσικὸ τρόπο.Γεννήθηκε «ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου» (Σύμβ. πίστ.) . Αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι μας. Καὶ δεύτερον ὑπῆρξεἀναμάρτητος, διότι ἡ ζωή του ἦτοἀμόλυντος, πιὸ λαμπρὴ κι ἀπὸ τὸν ἥλιο.Αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι (ὅπως εἶνεοἱ δώδεκα ἀπόστολοι) ὁμολογοῦν, ὅτι δὲνδιέπραξε ἁμαρτία «οὐδὲ εὑρέθη δόλοςἐν τῷ στόματι αὐ τοῦ»(Ἠσ. 53,9. Α΄ Πέτρ. 2,22) .Ὁ ἴδιος δὲ ὁ Χριστὸςτόλμησε—καὶ εἶνε ὁ μόνος ἄνθρωπος— νὰ ρωτήσῃ τοὺς ἐχθρούς του· «Τίς ἐλέγχειμε περὶ ἁμαρτίας;» (Ἰωάν. 8,46) . Καὶ τὸἐρώτημα αὐτὸ παραμένει ἀναπάντητο.Ἀναμάρτητος εἶνε.Γι᾿ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία ψάλλει· «Ἐκάλυψεν οὐ ρανοὺς ἡ ἀρετή σου, Χριστέ» (βλ. Ἀβ. 3,3.Καταβ. Ὑπαπ.) .Ἀλλ᾿ ὁ Χριστὸς εἶνεἀναμάρτητος καὶ γιὰ ἕναν ἄλλο λόγο, ποὺ ἀναφέρεται στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.Ποῦ φαίνεται ἡ ἀναμαρτησία του;Τὸ εὐαγγέλιο σήμερα λέει, ὅτι ἐκεῖ στὸν Ἰορδάνηπήγαιναν καὶ ἐβαπτίζοντο οἱ ἄνθρωποι.Πῶςἐβαπτίζοντο; Μπαίνανε μέσα στὰ νερὰτοῦ ποταμοῦ, ἐβυθίζοντο μέχρι τὸ λαιμό, κι ἀπὸτὴ θέσι αὐτὴ ἐξωμολογοῦντο τὶς ἁμαρτίεςτους. Ἔμεναν μέσα στὰ νερὰ ὅσο διαρκοῦσε ἡ ἐξομολόγησί τους, ἄλλοιπερισσότεροι κι ἄλλοι λιγώτερο. Ὑπῆρξε ὅμως ἕνας, ἕνας καὶ μόνος, ποὺ μόλις μπῆκε βγῆκε. Τὸ λέει τὸ εὐαγγέλιο, ὅτι «εὐθέως» ἐξῆλθε ἀπὸ τὰ νερὰτοῦ Ἰορδάνου (Μᾶρκ. 1,10) . Εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Μόνοαὐτὸς μόλις μπῆκε βγῆκε.Διότι δὲν εἶχε νὰ πῇ καμμιά ἁμαρτία.
Εἶνε λοιπὸν ἀναμάρτητος. Ἀλλ᾿ ἐφ᾿ὅσον εἶνε ἀναμάρτητος, τότε —ἐρωτοῦν οἱ πατέρεςκαὶ ἐρωτοῦμε κ᾿ ἐμεῖς— γιατί βαπτίσθηκε; Στὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἀπαντᾷ ἡ Ἐκκλησία.
- Βαπτίσθηκε γιὰ ἕνα μεγάλο λόγο.Βαπτίσθηκε, γιὰ νὰ φανερωθῇ τὸ μέγα μυστήριο.Ποιό μυστήριο; Τὸ μυστήριο εἶνεπαντοῦ, ἁπλώνεται σὲ ὅλο τὸν κόσμο, ἀκόμα καὶ στὸ ἐλάχιστο τμῆμα τῆς ὕλης, τὸ ἄτομο. Κι ἀφοῦ ἁπλώνεται στὸν ὑλικὸκόσμο, πολὺ περισσότερο ἁπλώνεται στὸνπνευματικὸ κόσμο. Μυστήριο τῶν μυστηρίων, ἀπρόσιτο στὴν ἀνθρώπινη διάνοια, εἶνεαὐτὸ ποὺ κηρύττει ἡ Ἐκκλησία μας·ὅτιὁ Θεὸς εἶνε τρισυπόστατος. Ἕνας ἥλιος–τρεῖς ἥλιοι,τρισήλιος Θεότης. ἉγίαΤριάς, Πατὴρ Υἱὸς καὶ ἅγιον Πνεῦμα, ἐλέησοντὸν κόσμο κ᾿ ἐμᾶς τοὺς ἁμαρτωλούς.
Αὐτὴεἶνε ἡ πίστι μας. Καὶ τὸ μυστήριο αὐτὸἀποκαλύφθηκε μὲ τὴ βάπτισι τοῦ Χριστοῦ.Τότε,ἐνῷ ὁ Υἱὸς ἐβαπτίζετο, ὁ Πατὴρ μαρτύρησε ἀπὸ τὸν οὐρανό, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸἅγιο κατῆλθε μὲ τὴ μορφὴ περιστερᾶς.
Ἰδού, λοιπόν, ὁ ἕνας λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο βαπτίσθηκε ὁ Χριστός. Ὑπάρχει ὅμως μαζὶ μ᾿ αὐτὸνκαὶ ἄλλος λόγος. Ὁ Χριστός, τὸ δεύτεροπρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδος, ἦταν ἄγνωστος στοὺςἀνθρώπους . Κανείς δὲν τὸν ἐγνώριζε.
Τὰ περισσότερα χρόνια τῆς ζωῆς του τὰ πέρασε σ᾿ ἕνα μικρὸ χωριό, τὴ Ναζαρέτ.Ἐκεῖ ἔζησε μέχρι τὰ τριάντα του χρόνια. Εἶνε ψέμα αὐτὸ ποὺ διαδίδουν, ὅτι ὁ Χριστὸς πῆγεστὶς Ἰνδίες νὰ σπουδάσῃ. Ὄχι. Δὲν πῆγε οὔτεστὶς Ἰνδίες, οὔτε σὲ σχολὲς καὶ πανεπιστήμια. Ἔμεινε ἐκεῖ φτωχὸς καὶ ἄσημος, ἐργαζόμενος ὡς μαραγκός, καὶ μὲ τὸν ἱδρῶτα του ἔβγαζετὸ ψωμί του. Καὶ ἔτσι ἦταν ἄγνωστος.Κανείς δὲν μποροῦσε νὰφαντασθῇ, ὅτι κάτωἀπὸ τὸ ταπεινὸ αὐτὸ σχῆμα κρύβεται τὸ μεγαλεῖο τῆς Θεότητος.
Τώρα, ποὺ ἦρθε στὸν Ἰορδάνη, τὸ μυστήριο φανερώθηκε. Ποιό μυστήριο; Ὅτι αὐτὸςεἶνε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ ἀναμενόμενος Λυτρωτής .Ὁ οὐρανὸς ἄνοιξε κι ἀπὸ ψηλὰ ἀκούστηκε φωνὴ πρὸς τὴ γῆ, οὐράνιοδιάγγελμαποὺ δὲν ξανακούστηκε. Εἶνε αὐτὸ ποὺ θὰ ἐπαναληφθῇ καὶ στὸ Θαβὼρ μὲ τὴφωνὴ «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾦ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε» (Ματθ. 17,5) .
Ἔτσιὁ οὐρανὸς ἔδειξε τὸν ὁδηγό. Μᾶς εἶπε· Τώρα ἔχετε ὁδηγό , δὲν εἶστε χωρὶς ὁδηγό. Οἱ ἄνθρωποι βέβαια προτιμοῦνἄλλους ὁδηγούς. Ἀλλὰ οἱ ὁδηγοὶ ἐκεῖνοι εἶνε τυφλοί. Καὶ «τυφλὸς τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῇ, ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται» (ἔ.ἀ.15,14) . Ὁδηγὸς εἶνε ἕναςκαὶ μόνο, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.Αὐτὸς ὁδηγεῖ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα.Ἂν τὸν ἄκουγαν οἱ ἄνθρωποι, ἡ γῆ θά ᾿ταν παράδεισος καὶ τὸ περιστέρι μὲ τὸ κλαδὶ τῆς ἐλιᾶςστὸ στόμα θὰ πετοῦσεπαντοῦ στὸν κόσμο.
Ἀδελφοί μου! Καὶ οἱ μεγαλύτεροι θεολόγοι νὰ προσπαθήσουν δὲν μποροῦν νὰ ἐξηγήσουν αὐτὸ τὸ μυστήριο. Μὲ τὸ μυαλὸ δὲν πιάνεται.Πῶς μποροῦμε νὰ τὸ πλησιάσουμε; Θὰ πῶ ἕνα τρόπο μ᾿ ἕνα παράδειγμα. Στοὺς αἰθέρες ὑπάρχουν, ὅπως γνωρίζουμε, τὰ λεγόμενα ἑρτζιανὰ κύματα. Μεταφέρουν ἀπ᾿ ἄκρουεἰς ἄκρο τὶς φωνὲς ὅλων τῶν ῥαδιοσταθμῶν. Ἀλλὰ γιὰ νὰ τὰ συλλάβῃς καὶ ν᾿ἀκούσῃς τὶς φωνές, πρέπει νὰ ἔχῃς ῥαδιόφωνο μὲ κεραία. Ὅπως λοιπὸν γιὰ ν᾿ ἀκούσῃς τὴ φωνὴτῶν διαφόρων σταθμῶν πρέπει νὰ ὑπάρχῃ κεραία, ἔτσι κ᾿ ἐδῶ μᾶς χρειάζεται κεραία.
Ἐμεῖς ζοῦμε χωρὶς κεραία. Τὴν ἔχουμεσπάσει.Ἐὰν στὸ σπίτι χαλάσῃ ἡ κεραία τοῦ ῥαδιοφώνου, τρέχουμε καὶ τὴδιορθώνουμε.Γιὰ ν᾿ ἀκούσουμε τί; Ἀνοησίες καὶ βλακεῖες.Καὶ εἶνε εὐτυχὴς ὅποιοςκλείνει τὰ ῥαδιόφωνα καὶ τὶς τηλεοράσεις,διότι ὅσο τ᾽ ἀκούει γεμίζει τὸ μυαλό του σκουπίδια. Σκουπιδότοπος ἔγινε τὸ μυαλὸ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ σκουπίδιαποὺ σκορπίζουν οἱ σταθμοὶ τοῦ κόσμου. Κεραία λοιπόν. Ποιά εἶνε ἡ κεραία;
Ἡ πίστις. Ὤ ἡ πίστις!Αὐτὴ εἶνε ἡ κεραία· μ᾿ αὐτὴν ἀκοῦμε ὑπεργήινα μηνύματα, ποὺ ἔρχονται ὄχι ἀπὸ ἐπιγείους σταθμούς, ἀλλ᾿ ἀπὸ τὸν ὑπερκόσμιοσταθμὸ τῆς ἁγίας Τριάδος. Ὦ ἁγία Τριάς,φώτισον πάντας ἡμᾶς. Δόςμας πίστι. Ἔτσι συλλαμβάνονται τὰ κύματα αὐτά.Ἔτσι θὰ μπορέσουμε νὰ νοήσουμε τὸμέγα αὐτὸ μυστήριο.Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο ἀκόμα. Γιὰ νὰ εἶνε ἡ πνευματική μας κεραία καθαρὴ καὶν᾿ ἀκούσομε τὰ μηνύματα αὐτά, γιὰ νὰ μὴν εἴμαστε ἄνθρωποι μόνο τῶν πέντε αἰσθήσεων, ἐπικούρειοι, ὀπαδοὶ τοῦἘπικούρου, ἀλλὰ νὰ εἴμαστε ἄνθρωποιτοῦ πνεύματος, πρέπει νὰ πᾶμε στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ σήμερα. Ποῦ νὰ πᾶμε;Δὲν ἐννοῶ τὸν Ἰορδάνη τῆς Παλαιστίνης.Ἐκεῖνος ὁ Ἰορδάνης αὐτὲς τὶς ἡμέρες συγκεντρώνει πλήθη ἀνθρώπων ἀπ᾿ ὅλοτὸνκόσμο. Δὲν λέω νὰ πᾶμε ἐκεῖ. Ὑπάρχει ἕνας ἄλλος Ἰορδάνης ἀνώτερος. Ὁ Ἰορδάνηςαὐτὸς δὲν εἶνε νερά. Γιατὶ ὄχι ἕνανἸορδάνη, ὄχι ἕναν Ἀξιό, ὄχι ἕνανἉλιάκμονα, ἀλλὰ ὅλους τοὺς ποταμοὺςνὰ περάσουμε, εἶνε ἀδύνατον νὰ καθαριστοῦμε, ἂν δὲν περάσουμε ἀπὸ τὸν ἄλλονἐκεῖνο Ἰορδάνη. Ποῖος εἶνε αὐτός; Τὸ λένε οἱ πατέρες· εἶνε τὸ δάκρυ.Ἕνα δάκρυ ἀγάπης γιὰ τὸ Θεὸ καὶ μετανοίας γιὰ τὰ ἁμαρτήματάμας.
Κόσμε τοῦ αἰῶνος τούτου, δός μουἕνα δάκρυ! Πολλὰ δάκρυα κυλοῦν στὸν κόσμο.Ἂνκατέβαινε ἕνας ἄγγελος καὶ μάζευε τὰ δάκρυα ποὺ χύνονται, θὰ σχημάτιζε ἕναποτα-μό. Δὲν ἔχουν ὅμως ἀξία ὅλατὰ δάκρυα. Ἕνα μόνο δάκρυ ἔχει ἀξία· τὸ δάκρυ γιὰ τὸ ἁμαρτωλὸσυνειδός μας, τὸ δάκρυ τῆς Μετανοίας ,ὅπως ἦταν τὸ δάκρυ τοῦ Πέτρου ποὺ «ἐξελθὼν ἔξω ἔκλαυσε πικρῶς» (Λουκ. 22,62).
Ἂς κλάψουμε λοιπὸν κ᾿ ἐμεῖς μὲ μετάνοια.Καὶ τὸ δάκρυ τῆς μετανοίας θὰ γίνῃ Ἰορδάνης. Καὶ μέσα στὸν Ἰορδάνη αὐτὸν θὰ αἰσθανθοῦμε κ᾿ ἐμεῖς τὸ μεγαλεῖο τῆς ἁγίας Τριάδος,ὑμνοῦντες Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ.ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν Κυριακὴ 6-1-1980.
