Ἀρχιμ. Ἀθανασίου Ἀναστασίου, Προηγουμένου Ἱερᾶς ΜονῆςΜεγάλου Μετεώρου
Τά βαθύτερα αἴτια καί ὁ χαρακτήρας τῆςκρίσεως, τρόποι ἀντιμετωπίσεώς της καί ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας
(Ὁμιλία στό Πολεμικό Μουσεῖο Ἀθηνῶν, 14 Ἰανουαρίου 2012)
Σεβαστοί πατέρες, ἐλλογιμώτατοικ. Καθηγητές, ἀξιότιμε κ. πρόεδρε τῆς Ἑστίας Πατερικῶν Σπουδῶν, ἀξιότιμε κ.συντονιστά τῆς ἀποψινῆς ἐκδηλώσεως, προσφιλέστατοι ἀδελφοί μας.
Τό ζήτημα τῆς κρίσεως,πού μέ τόση σφοδρότητα πλήττει τήν χώρα μας, ἔχει γίνει ἀντικείμενοσωρείας μελετῶν, προσεγγίσεων, ἀναλύσεων καί ἑρμηνειῶν τά τελευταῖαχρόνια. Τά αἴτια καί οἱ συνέπειές της ἔχουν ἀπασχολήσει πληθώρα εἰδημόνων,ἐμπειρογνωμόνων, εἰδικῶν ἐπιτροπῶν καί ἔχουν ἀποτυπωθεῖ σέ ποικίλαπορίσματα, ἄρθρα, μελέτες, εἰσηγήσεις καί τοποθετήσεις. Ἡ κρίση ἀποτελεῖτό κυρίαρχο θέμα στήν εἰδησεογραφία, στίς συζητήσεις, στίς ἔρευνες,στίς ἀναφορές.
Κυρίως, ὅμως, ἔχειγίνει ὁ ἐφιάλτης τῆς καθημερινότητας τῶν πολιτῶν· ἔχει γίνει ἡ ἀγωνία τοῦ κάθε οἰκογενειάρχη, πού ἀδυνατεῖνά συντηρήσει τά παιδιά του· ἔχει γίνει τό δράμα τῶν ἀπολυμένων, τῶν ἀνέργων, τῶν ἀστέγων,τῶν φτωχῶν καί τῶν πολυτέκνων· ἔχει γίνει ἀπογοήτευση καί ἀπελπισία γιά ὅλους αὐτούςπού βλέπουν τήν ζωή τους ρημαγμένη καί χωρίς ἐλπίδα, μέλλον καί προοπτική.
Μάταια οἱ οἰκονομολόγοικαί οἱ ἀναλυτές ἐπιδίδονται σέ μία σειρά ἀπό λογιστικούς ὑπολογισμούςκαί προσθαφαιρέσεις γιά τήν μείωση τοῦ δημοσίου χρέους, ἀφοῦ παραδόξωςἡ αὔξηση τοῦ χρέους συνεχῶς διογκώνεται καί καταρτίζονται νέοι πίνακεςμέ τούς ρυθμούς καί τά ποσοστά προσαυξήσεώς του μέ νέες περικοπέςκαί φοροεισπρακτικά μέτρα.
Μία τέτοια προσέγγιση,στηριγμένη ἀποκλειστικά καί μόνο σέ οἰκονομοτεχνικά κριτήρια,δέν λαμβάνει ὑπόψη της μία σειρά ἀπό ἄλλους παράγοντες ἐξωγενεῖς καίἐνδογενεῖς. Κι αὐτό γιατί ἡ κρίση δέν εἶναι μονοδιάστατη, δέν εἶναιἀποκομμένη καί ἀνεξάρτητη ἀπό τήν σύνολη διεθνή, πολιτική, κοινωνική,θρησκευτική, ἀλλά καί τήν προσωπική τοῦ καθενός μας πραγματικότητα.
Ἡ ἀπορία, βεβαίως,πού πλανᾶται ἀναπάντητη ἀφορᾶ στήν ξαφνική, ἀκαριαία σχεδόν, ἐκδήλωσηαὐτῆς τῆς κρίσεως ἤ ἔστω τῆς δημοσιοποιήσεώς της στήν περίπτωσηπού ἡ κρίση αὐτή προϋπῆρχε σέ τέτοια ὀξύτητα. Τό γεγονός αὐτό πιστοποιεῖὅτι ἡ κρίση εἶναι τεχνητή, ὅτι ἀποτελεῖ μία καλή εὐκαιρία νά ἐπιβληθοῦνμέ τόν πλέον ἄμεσο καί ἀποτελεσματικό τρόπο οἱ ἐπιλογές καί οἱ σχεδιασμοίτῆς Νέας Τάξεως Πραγμάτων καί τῆς Νέας Ἐποχῆς στήν χώρα μας καί ἡ εἴσοδόςμας στήν παγκόσμια διακυβέρνηση.
Ἡ αἰφνιδιαστική ἐκδήλωσητῆς κρίσης στήν σημερινή της τραγική μορφή, εἶναι ἡ ἀποκορύφωση μίαςὁλόκληρης σειρᾶς σχεδιασμένων καί στοχευμένων μεθόδων πού ἐφαρμόστηκαντίς τελευταῖες δεκαετίες στήν πατρίδα μας.
Ἡ καθολική, δηλαδή,ἀπαξίωση τῶν παραδόσεων, ἡ ἀποκαθήλωση τῶν ἱερῶν συμβόλων, ἡ ἀποχριστιανοποίησητοῦ κράτους καί τῆς κοινωνίας μας, ὁ εὐνουχισμός τῆς ἱστορικῆς μαςκρίσεως καί συνειδήσεως, ἡ νόθευση τῆς γλώσσας καί τῆς παιδείας μας,ἡ ἐπιχείρηση τῆς ἐθνικῆς καί ἐθνολογικῆς μας μεταλλάξεως, ἡ ἐπιβολήτῆς πολυπολιτισμικότητας καί τοῦ συγκρητισμοῦ εἶναι ὅλα ὅσα προηγήθηκαν,ὥστε νά ἀμβλυνθοῦν οἱ συνειδήσεις καί νά καμφθοῦν οἱ πνευματικές ἀντιστάσειςκαί τά ἀντισώματα τοῦ λαοῦ μας.
Ὁ στόχος εἶναι ὁρατόςκαί προδιαγεγραμμένος. Πρόκειται γιά τήν σαφή καί ὀργανωμένη ἐπιδίωξη,ὄχι γιά τήν ἁπλή ἔνταξη, ἀλλά γιά τήν ὁλοκληρωτική ὑποδούλωση τῆςπατρίδος μας καί τοῦ λαοῦ μας στούς σχεδιασμούς τῆς παγκοσμιοποίησης,τῆς Νέας Τάξης Πραγμάτων καί τῆς Νέας Ἐποχῆς, γιά τήν ὑπαγωγή μαςστήν δουλεία καί τό παρακράτος τῶν τοκογλύφων, τῶν κερδοσκόπων καί τῶνκαιροσκόπων, τῶν πανίσχυρων οἰκονομικῶν λόμπυ, τῶν οἰκονομικῶν κολοσσῶν καίτῶν νεόκοπων κροίσων. Πρόκειται γιά τήν ὑποδούλωσή μας στό ἀνελεύθεροκαθεστώς τῶν διεθνῶν κέντρων ἐξουσίας, τῶν κλειστῶν ὁμάδων ἀποφάσεων,προωθήσεως καί ἐλέγχου τῆς ἐξουσίας, τύπου Μπίλντεμπεργκ καί Τριμεροῦς Ἐπιτροπῆς,τοῦ διεθνοῦς Σιωνισμοῦ, τῆς Μασονίας, πού κατασκευάζουν ἡγέτες μαριονέτες,πειθήνια ἐκτελεστικά ὄργανα δικά τους, πρίν ἀκόμη οἱ λαοί τούς ἐπιλέξουνκαί τούς ψηφίσουν. (Ἀνάλογα φαινόμενα βιώνουμε ἐσχάτως καί στήν χώρα μας μέτίς γνωστές τραγικές καί καταστροφικές συνέπειες).
Προεπιλέγουν καίπροκατασκευάζουν, ἔτσι, τό πολιτικό, κοινωνικό, οἰκονομικό σύστημα,τό σύγχρονο παγκόσμιο κατεστημένο πού ἐπιβάλλουν στόν κόσμο. Μέσῳαὐτῶν τῶν ἐκλεκτῶν καί δοτῶν ἡγετῶν κυβερνᾶ τόν κόσμο μιά πανίσχυρηπολιτική, οἰκονομική, κοινωνική καί θρησκευτική ὀλιγαρχίαπροκαλώντας καί κατασκευάζοντας κοινωνικές, οἰκονομικές, θρησκευτικές,πολιτικές, ἐθνικές κρίσεις σέ ὅλο τόν κόσμο καί ἐπιβάλλοντας κατόπιν τίς δικέςτης «λύσεις» καί ἰσορροπίες. Εἶναι ἡ ἴδια αὐτή παγκόσμια ὀλιγαρχία πού, μέσῳ τῶνμηχανισμῶν τῆς παγκοσμιοποιήσεως, ὁμογενοποιεῖ, νωθεύει, μεταλλάσσει,παραλύει, ἀποδυναμώνει καί ἀποσυνθέτει θεσμούς, πιστεύματα, παραδόσεις,πολιτισμούς, ἤθη, ἀρχές, ἀξίες, ἐθνότητες, λαούς καί πατρίδες, πούἀπεργάζεται τήν φθορά καί τήν ἐξάλειψη τῆς ὀρθοδοξίας καί τοῦ ἑλληνισμοῦκαί ἐπενεργεῖ ἀλλοιωτικά καί ἀλλοτριωτικά εἰς βάρος τῶν ὀρθοδόξωνἙλλήνων.
Εἶναι, ὅμως, ἀλήθειαὅτι στά κελεύσματα αὐτά τῶν ξένων ἔχουμε ἐνδώσει ἀσυγχώρητα καί ἐμεῖςοἱ ἴδιοι. Οἰκειοποιηθήκαμε ἀβασάνιστα τά νέα ἤθη, τίς ἀξίες, τά ἰδανικά,τίς συνήθειες καί τά πρότυπα πού μᾶς προέβαλαν. Ἐνδώσαμε ἀμαχητίστίς πιέσεις, τίς ἀπειλές, τούς πειθαναγκασμούς. Παγιδευτήκαμε ἀδιάκριταστά ψευδοδιλήμματα τῆς εὐημερίας, τῆς ἀναπτύξεως, τῆς προόδου, τῆςἀσφάλειας. Ἀποδεχτήκαμε αὐτάρεσκα τήν εὐμάρεια, τήν ἄνεση, τήν πολυτέλεια,τήν εὐδαιμονία καί τήν ἐπίπλαστη εὐτυχία πού μᾶς προσέφεραν.
Χάσαμε τήν αἴσθηση τοῦμέτρου στήν ζωή, στίς ἀπολαύσεις, στίς δραστηριότητες, στίς ἐκδηλώσεις,στίς ἐπιδιώξεις, στά κέρδη. Χάσαμε τήν εὐλογημένη καί πάντοτε ἐπιτυχημένημεσότητα, αὐτό τό μέτρο πού στήν ὀρθοδοξία ἐκφράζεται μέ τήν χαρμολύπη,μέ τήν σταυροαναστάσιμη πορεία τοῦ κάθε ἀνθρώπου, μέ τήν καρτερικότητακαί τήν ὑπομονή στίς δοκιμασίες καί τίς θλίψεις. Ἐκφράζεται μέ τήνσυμφιλίωση καί τήν ὑπομονή στίς δυσκολίες καί τόν πόνο, μέ τήν ἀνακάλυψητοῦ ἀληθινοῦ νοήματος τοῦ πόνου, πού πάντοτε εἶναι ὠφέλιμος καί εὐεργετικόςγιά τήν ζωή μας.
Ἡ σύγχρονη κρίση εἶναικατά βάθος κρίση πνευματική· κρίση ἀρχῶν καί ἀξιῶν. Εἶναι κρίση σκοπῶν καί στοχεύσεων,ἐπιλογῶν καί προτεραιοτήτων. Εἶναι πρωταρχικά μία κρίση ταυτότητος· μιά κρίση αὐτοσυνειδησίας καί αὐτοπροσδιορισμοῦ. Αὐτόπού κρίθηκε καί ἀπέτυχε ἦταν ὁ τρόπος πού ὀργανώσαμε τήν πορεία τῆςζωῆς μας τίς τελευταῖες δεκαετίες, σέ προσωπικό, συλλογικό καί ἐθνικόἐπίπεδο. Εἶναι τραγικό νά διαπιστώνει κανείς ποιά πρόοδο ἐπιλέξαμε,σέ ποιά ἀνάπτυξη ἐπενδύσαμε, ποιοί ἦταν οἱ τρόποι καί τά μέσα πούμετήλθαμε γιά νά τά πραγματοποιήσουμε ὅλα αὐτά. Ποιό ἦταν τό νόημακαί ὁ σκοπός πού δώσαμε στήν ζωή μας· ποιά ἀξιολογήσαμε ὡς οὐσιώδη καί σημαντικά καί ποιά ἀπορρίψαμεὡς περιθωριακά, σέ ποιά ἀλλοίωση καί ἀλλοτρίωση τελικά καταλήξαμε!
Τό εἶχε προδιαγράψειχρόνια πρίν ὁ κυρ-Φώτης ὁ Κόντογλου ὅταν παρατηροῦσε ὅτι «Ἡ ψευτιά καί ὁπνευματικός ἐκφυλισμός ἁπλώνει μέρα μέ τήν ἡμέρα ἀπάνω στούς Ἕλληνεςκαί τούς παραμορφώνει. Ἕναν λαό πού ξεχωρίζει ἀνάμεσα σ’ ὅλα τά ἔθνηκαί πού εἶναι γεμάτος πνευματική ὑγεία, πᾶμε νά τόν κάνουμε ἐμεῖς,οἱ λογῆς-λογῆς καλαμαράδες, κι οἱ ἄλλοι γραμματιζούμενοι, σαχλόν,χωρίς πνευματικό νεῦρο, χωρίς πνευματική ἀνδροπρέπεια, χωρίς χαρακτῆρα».
Εἶναι πλέον ἀδιαμφισβήτητοτό γεγονός ὅτι ὅλη ἡ εὐημερία καί ἡ ἀνάπτυξη τῶν τελευταίων δεκαετιῶνὑπῆρξε παντελῶς ἐπίπλαστη καί ἐπιφανειακή καί στηρίχθηκε σέ μίαπαντελῶς σαθρή καί ἀνορθολογική βάση: Ἕνα διαβρωμένο πολιτικόσύστημα, μία ἀχανής καί ἀναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, ἕναςστρατός δημοσίων ὑπαλλήλων σέ ἕνα διογκωμένο δημόσιο τομέα, ἕνακράτος μέ ἔλλειψη προγραμματισμοῦ καί μακρόπνοου σχεδιασμοῦ. Ἕναπλαίσιο ἀναξιοκρατίας, ἀναποτελεσματικότητας, ἀδιαφάνειας,καταχρήσεων καί κακοδιοικήσεως, τό ὁποῖο διαμόρφωσε τό νοσηρόπολιτικό μας σύστημα καί μέσα στό ὁποῖο ἀναπτύχθηκαν καί ἀφομοιώθηκανοἱ λανθασμένοι στόχοι καί οἱ ἐπιδιώξεις τῶν πολιτῶν.
Καί γίναμε, ἔτσι, κοπιώδειςἐκζητητές τοῦ εὔκολου καί γρήγορου καί πολλές φορές ἀθέμιτου κέρδους,τῆς εὐμάρειας, τῆς ἄνεσης, τῆς εὐκολίας, τῆς καλοπέρασης, τοῦ καταναλωτισμοῦ.Ποδοπατήσαμε ἀρχές, θεσμούς, δίκαια, γραπτούς καί ἄγραφους νόμους,φιλίες, οἰκογένειες, ἀνθρώπους. Κλειστήκαμε στόν ἑαυτό μας, στόν ἀτομισμόμας, στό ἰδιωτικό μας συμφέρον. Ἀποκοπήκαμε ἀπό τούς οἰκείουςμας, τούς συναδέλφους μας, τούς γείτονές μας, τούς συντοπίτες μας. Γίναμεἀγχώδεις, νευρικοί, ἄφιλοι, μονίμως βιαστικοί, κουραστικοί καίκουρασμένοι. Γίναμε ἀλαζόνες, αὐτάρκεις καί μονίμως αὐτοδικαιωμένοικαί δυστυχισμένοι.
Κι ὅλα αὐτά μέ τίμηματήν ἀπώλεια τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῆς συνειδήσεώς μας, τῆς ψυχικῆςμας ἠρεμίας καί ἰσορροπίας, τῆς προσωπικῆς, οἰκογενειακῆς καί κοινωνικῆςμας γαλήνης καί εὐτυχίας.
Ξεχάσαμε τήν παράδοσήμας, ξεχάσαμε τήν πίστη μας, ξεχάσαμε τήν πατρίδα μας, τήν Ἑλλάδαμας! Γιατί, ὅπως μᾶς λέει ὁ Κόντογλου: «Ὅποιος μετρᾶ τήν εὐτυχίακαί τήν χαρά τῆς ζωῆς μέ τά χοντροειδῆ μέτρα τῆς ὑλικῆς καλοπέρασης,δέν θά καταλάβει τίποτα ἀπ’ τήν Ἑλλάδα».
Ξεχάσαμε τήν πονεμένηρωμηοσύνη. Ξεχάσαμε τούς ἁγίους της καί τούς ἥρωές της, τίς ἀρετέςτης καί τήν ἀρχέγονη σοφία της. Νοθεύσαμε τήν μακραίωνη πατροπαράδοτηβιοθεωρία καί κοσμοθεωρία μας. Ἀπεμπολήσαμε ἀπό τήν ζωή μας ὅλααὐτά, στά ὁποῖα ἐπί αἰῶνες στηριζόταν ὁ λαός μας: τήν ὀλιγάρκειακαί τήν ἀσκητικότητα, τόν ἀπέριττο βίο, τήν λιτή ἀρχοντιά· τόν μόχθο,τόν ἱδρώτα καί τήν τιμιότητα γιά τήν ἐξασφάλιση τοῦ ἐπιούσιου· τάσταράτα λόγια, τήν ντομπροσύνη καί τήν εἰλικρίνεια τῶν σχέσεων, τήνσυμφωνία κυρίων. Ἀποποιηθήκαμε τίς ἀληθινές φιλίες, τήν ἀνθρωπιά,τήν ἀδόλευτη καλωσύνη, τήν ζεστή ἀγάπη καί τήν πρόθυμη προσφορά·τά καθαρά μάτια, τό σφίξιμο τῶν χεριῶν· τό φιλότιμο καί τήν ἀνδρειοσύνη,τόν πόθο γιά τήν ἐλευθερία καί τήν ἀληθινή δημοκρατία.
Καί χαράξαμε, ἔτσι,τήν ἀλλοτριωτική πορεία μας πρός τήν παρακμή καί τήν ἰσοπέδωση,πρός τήν φθορά καί τήν ἀπαξία· φτιάξαμε τόν λαβύρινθο τῆς ματαιοπονίας, τῆς ἀναποτελεσματικότητας,τῶν ἀτελέσφορων ἐπιλογῶν καί τῶν ἀδιεξόδων, τήν δίνη καί τόν κυκεώνατῶν κρίσεων καί τῶν καταστροφικῶν συνεπειῶν τους. Θά μποροῦσε νά θεωρήσεικανείς βέβαιο ὅτι, ἀκόμη κι ἄν, κατά ἀπρόσμενο τρόπο, τό ΔΝΤ καί οἱδανειστές μας χάριζαν ὁλόκληρο τό δημόσιο χρέος τῆς χώρας μας ἤ, καίστήν ἀπίθανη ἀκόμη περίπτωση πού κάποια τρίτη χώρα μᾶς προσέφερεἐπιπλέον ἕνα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό, δισεκατομμυρίων εὐρώ,ὡς δωρεά, γιά τήν οἰκονομική μας ἀνάπτυξη, δέν θά ἀργούσαμε καί πάλινά περιέλθουμε, σέ μικρό χρονικό διάστημα, στήν ἴδια δεινή θέση, ἄνδέν ἀλλάξει ριζικά, ἄν δέν ἀνατραπεῖ ὁριστικά ἡ παθογόνος νοοτροπίαμας καί τό νοσηρό καί διεφθαρμένο σύστημα πού προκάλεσαν καί συντηροῦντήν κρίση.
Δυστυχῶς, ὅμως, ἡποικιλόμορφη αὐτή κρίση δείχνει νά ἔχει ἐπηρεάσει καί τόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας,ὅπου, ἐπίσης, συναντᾶ κανείς παθογένειες καί νοσηρά φαινόμενα. Πολλέςφορές ἐπίσκοποι, κληρικοί,μοναχοί καί λαϊκοί, γινόμαστε ἀχθοφόροι τοῦ ὀνόματος καί τῆς ἰδιότητόςμας ὡς ὀρθοδόξων χριστιανῶν καί μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καί τήν μετατρέπουμελαθεμένα σέ θρησκεία, σέ ἰδεολογία, σέ σύστημα κοινωνικῆς πρόνοιας,σέ πολιτιστικό καί οἰκονομικό ὀργανισμό, σέ διοικητικό κατεστημένο.Τήν μετατρέπουμε σέ σύστημα ἐξουσίας, σέ ὁρμητήριο φιλοδοξιῶνκαί σκοπιμοτήτων, σέ πηγή διενέξεων καί ἀντεγκλήσεων.
Αὐτός, ταπεινά φρονοῦμε,εἶναι καί ὁ λόγος, πού ἡ μαρτυρία τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι στίς μέρεςμας ἀνεπαρκής καί ἔχει κλονισθεῖ στήν συνείδηση τῶν πιστῶν. Καί αὐτότό λέμε ὄχι κατακριτικά οὔτε ἐλεγκτικά, ἀλλά μέ ἀληθινό πόνο ψυχῆςκαταθέτοντας ἁπλά καί σεμνά τόν καλογερικό μας λογισμό, χωρίς νά ἐξαιροῦμετόν ἑαυτό μας καί νά ἀποποιούμαστε τό μερίδιο εὐθύνης πού μᾶς ἀναλογεῖ,ἀφοῦ καί τά μοναστήρια μας, λόγῳ τῆς ἐκκοσμικεύσεως καί τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ,νοσοῦν κατά ἀνάλογο τρόπο.
Ὅπως παρατηροῦσε πολύεὔστοχα καί διαχρονικά, ἀλλά καί προφητικά, γράφοντας πολλά χρόνιαπρίν, ὁ Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ ΑΠΘ κ. ΓεώργιοςΜαντζαρίδης, «Τό αἴτημαπού ὑπάρχει γιά ἄμεση μαρτυρία τῆς Ἐκκλησίας στήν κοινωνική ἤ τήνπολιτική ζωή δέν ὀφείλεται οὐσιαστικά στήν ἀνεπάρκεια τῆς μαρτυρίαςαὐτῆς ἀλλά στήν ἀπουσία της. Ὅταν ἡ Ἐκκλησία παρουσιάζεται ὡς κατεστημένο,συχνά μάλιστα πιό δύσκαμπτο καί πιό ἀναχρονιστικό ἀπό τό κοινωνικόἤ τό πολιτικό κατεστημένο, ὅταν ἡ χαρισματική καί ἐσχατολογικήπροοπτική της συμπιέζεται σέ μονολιθική καί ἐγκοσμιοκρατική ὀργάνωση,ὅταν ἡ ἀρχή τῆς θυσίας καί τῆς διακονίας διαστρέφεται σέ ἀπολυταρχικήἐξουσία, πού ἀρνεῖται μάλιστα κάθε ἐποικοδομητική κριτική καί ἐπικαλεῖταιτό κῦρος τῆς θείας αὐθεντίας, γιά νά καλύψει τήν αὐθαιρεσία καί τήν ἀσυναρτησία,δέν μπορεῖ νά δώσει θετική μαρτυρία» (Γ. Μαντζαρίδης, ΧριστιανικήἨθική, σελ. 151).
Οἱπολύ εὔστοχες αὐτές παρατηρήσεις τοῦ σεβαστοῦ Καθηγητοῦ εἶναι περισσότεροἐπίκαιρες ἀπό ποτέ στίς ἡμέρες μας, πού ἡ ἐκκωφαντική σιωπή χαρακτηρίζειτήν μαρτυρία τῆς Ἐκκλησίας μας. Οἱ τά πρῶτα φέροντες στήν Ἐκκλησίαμας, ἐπίσκοποι, πρεσβύτεροι καί μοναχοί, μέ πολλές, βέβαια, ἐξαιρέσεις,δείχνουν ἀδύναμοι νά ἀντιληφθοῦν καί νά παρακολουθήσουν τά τεκταινόμενατῶν καιρῶν καί τίς σύγχρονες πνευματικές ἀπαιτήσεις καί ἀνάγκες τῶνπιστῶν καί νά ἀντιδράσουν σθεναρά καί ἀποφασιστικά.
Ἰδιαιτέρωςδέ στίς τόσο δύσκολες καί ἐπώδυνες στιγμές γιά τήν πατρίδα μας, πούβρίσκεται ὑπό νέα κατοχή, χειρότερη ἐκείνης τοῦ 1940-41, καί ἀσφυκτιᾶκάτω ἀπό τήν βάρβαρη καί ἀνελέητη πίεση τῶν ξένων κέντρων ἐξουσίαςκαί ἐλέγχου, ὁ λαός τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι δυνατόν νά ἐγκαταλείπεται ἀπορφανισμένοςἀπό τούς ταγούς του καί νά ὁδηγεῖται στήν ἀπελπισία καί τήν ἀπόγνωση,πού ὅλο καί περισσότερο πληθαίνει στίς μέρες μας ὡς συνέπεια τοῦ τραγικοῦἀδιεξόδου πού βιώνει.
Γιάτήν ἀντιμετώπιση καί τήν ἔξοδο ἀπό τήν πολύμορφη αὐτή κρίση ἔχουνδιατυπωθεῖ ποικίλες προτάσεις καί σωρεία μεταρρυθμίσεων καί ἀλλαγῶνἀπό ἀνθρώπους πολύ πιό εἰδικούς ἀπό ἐμᾶς. Δέν παραβλέπουμε, βεβαίως,τήν κυρίαρχη οἰκονομική παράμετρο τῆς ὅλης ὑποθέσεως καί τίς ἀναγκαῖεςδιορθώσεις πού ἐπιβάλλονται.
Πιστεύουμε,ὅμως, ἀκράδαντα καί μέ ὅλη μας τήν ψυχή ὅτι τήν λύση στήν γενικευμένηκρίση πού πλήττει τήν πατρίδα μας μπορεῖ νά τήν δώσει μόνον ἡ Ἁγία μαςἘκκλησία. Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι ἡ μόνη πού μπορεῖ νά ἀλλάξει τόνἄνθρωπο, νά τόν μεταμορφώσει, νά τόν ἀνακαινίσει, νά τόν καθαρίσειἀπό τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες του, νά τόν φωτίσει, νά τόν ἁγιάσει, νάτόν θεώσει.
Ἡ Ἁγίαμας Ἐκκλησία καὶ μόνον αὐτή,μπορεῖ νά συγχωρεῖ ὀντολογικά, πραγματικά,μπορεῖ νὰ παίρνει ληστές, φονιάδες,ἐγκληματίες· ἔκφυλους, πόρνους καὶ μοιχούς· φιλάργυρους, φίλαυτους,κλέφτες, ἀπατεώνες καὶ διεφθαρ-μένους καί καὶ νὰ τοὺς μεταπλάθει σὲ δικαίουςκαὶ ἁγίους. Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καὶ μόνον αὐτή,ἔχει τὴ δύναμη νὰ παίρνει σκιὲς ἀνθρώπων, συντρίμματα ψυχῶν· νὰ παίρνειλάσπη καὶ βοῦρκο καὶ μὲ αὐτὰ τὰ ὑλικὰ νὰ δημιουργεῖ καλλιτεχνήματα,ἀνθρώπινα πρότυπα. Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καὶ μόνον αὐτή,μπορεῖ νὰ παίρνει βαρυποινίτες ἀπὸ τὰ κάτεργα τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰτοὺς ἀναδεικνύει ἀσκητὲς καὶ ὁσίους, μάρτυρες καὶ ὁμολογητές.
Κιὅλα αὐτά γιατί ἡ Ἐκκλησία μέ τήν ἁγιαστική χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματοςκαί τῶν ἁγίων μυστηρίων της θεραπεύει τούς ἀνθρώπους. Ἡ Ἐκκλησία εἶναινοσοκομεῖο ψυχῶν καί θεραπευτήριο παθῶν. «Εἶναιπάντα, ὅπως μᾶς λέει ὁ π. Μωυσής ὁ Ἁγιορείτης, ἕναἀνοιχτό φαρμακεῖο καί θεραπευτήριο γιά τόν ἄνθρωπο πού τόν περιμένειγιά νά τόν σώσει ὡς μόνη πηγή ἁγιασμοῦ καί σωτηρίας».
Ὁ ἀείμνηστοςΚαθηγητής π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ἐπαναλάμβανε συχνά στίς ὁμιλίεςτου καί στά γραπτά του ὅτι σκοπός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι «νά θεραπεύητούς ἀνθρώπους ἀπό τήν κατάσταση πού βρίσκονται, νά τούς περάση ἀπότήν κάθαρση στόν φωτισμό». (Ἐμπειρική Δογματική, τόμος Β΄, σελ.275). Γι’ αὐτό καί παρομοίαζε τήν Ἐκκλησία μέ νοσοκομεῖο «τό ὁποῖοθεραπεύει τούς ἀρρώστους. Ὁπότε ὁ ἀρχηγός τοῦ νοσοκομείου αὐτοῦλέγεται Ἐπίσκοπος. Καί οἱ γιατροί λέγονται Πρεσβύτεροι καί Διάκονοι.Οἱ διάκονοι καί Διακόνισσες, ἄς ποῦμε, εἶναι οἱ νοσοκόμες. Καί οἱΠρεσβύτεροι εἶναι οἱ γιατροί». (ἘμπειρικήΔογματική, τόμος Β΄, σελ. 273).
Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος τονίζει,ἐπίσης, τόν θεραπευτικό χαρακτήρα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας:
«Ὁ Χριστιανισμόςδέν εἶναι οὔτε φιλοσοφία οὔτε θρησκεία μέ τήν ἔννοια πού χαρακτηρίζουντίς “φυσικές” θρησκεῖες, ἀλλά εἶναι κυρίως θεραπεία. Εἶναι θεραπείατοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά πάθη του γιά νά φθάση στήν συνέχεια σέ κοινωνίακαί ἑνότητα μέ τόν Θεό». Καί συμπληρώνει: «Ὅταν μιλᾶμε γιά θεραπείαἀπό ὀρθοδόξου πλευρᾶς, θεωροῦμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕνα πνευματικόθεραπευτήριο-νοσοκομεῖο, ἡ ὁποία μέ τά Μυστήρια καί τήν ἀσκητικήζωή θεραπεύει τόν ἄνθρωπο. Οἱ θεραπευτές-πνευματικοί ἰατροί εἶναιοἱ Κληρικοί, κυρίως ὅμως οἱ Ἐπίσκοποι. Ὅποιος θέλει νά θεραπευθῆπαραμένει στήν Ἐκκλησία, δέχεται τήν πνευματική καθοδήγηση ἀπότούς πνευματικούς ἰατρούς, πού κάνουν διάγνωση καί θεραπεία, καί συμμετέχονταςστά Μυστήρια ἀποκτᾶ σιγά-σιγά τήν πνευματική ὑγεία».
Ἡστοργική μας Μάνα, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, λοιπόν, πρέπει νά ξανακάνεικαί πάλι κύριο μέλημά της, κύριο ἔργο καί σκοπό της τήν θεραπευτικήτης ἰδιότητα γιά ὅλα τά μέλη της, κληρικούς καί λαϊκούς. Καί ἡ θεραπείααὐτή θά πρέπει νά ξεκινήσει πρῶτα ἀπό τούς ἴδιους τούς ἰατρούς καίτούς νοσηλευτές τῶν πνευματικῶν νοσοκομείων καί θεραπευτηρίωντης, δηλαδή ἀπό τούς ἐπισκόπους, τούς πρεσβυτέρους, τούς διακόνους,τούς μοναχούς καί τίς μοναχές.
Θάπρέπει νά θεραπευθοῦν νοσηρά φαινόμενα, πού ἐκδηλώνονται συχνάστούς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἡ ἰδιοποίηση καί ὁ σφετερισμός τῶνθείων χαρισμάτων γιά ἴδιον ὄφελος καί προσωπική προβολή.
ΣτήνἘκκλησία, ἄλλωστε, δέν ὑπάρχουν ἐξουσιαστικά ἀξιώματα, ἀλλά διακονήματα ἀγάπης,θυσίας καί χάριτος. Γι’ αὐτό καί δέν νοεῖται ἡ διάκριση σέ ἄρχοντες καί ἀρχομένους,σέ προϊσταμένους καί ὑφισταμένους, δέν νοεῖται ὁ δεσποτισμός, ὡς κτητικότητακαί ἀναγκαστική ἐπιβολή καί ὁ ραγιαδισμός, ὡς δειλία καί δουλική ὑποτέλεια,καθώς καί ὁ ταξικός χαρακτήρας στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας.
Θάπρέπει, ἐπίσης, νά θεραπευθεῖ ὁ πνευματικός ἐφησυχασμός, ἡ ἔλλειψηὁμολογιακοῦ φρονήματος, ἡ ἀδιαφορία γιά τήν ἀλλοίωση τῆς ἐκκλησιαστικῆςκαί δογματικῆς συνειδήσεως καί τῆς λατρευτικῆς παραδόσεώς μας. Νάθεραπευθεῖ ἡ διαβρωτική ἐκκοσμίκευση καί ὁ ἀλλοτριωτικός νεωτερισμός,ἡ χλιαρότητα καί μαλθακότητα τοῦ βίου, ἡ ἀποφυγή τῆς εὐλογημένηςἀσκήσεως, ἡ πολυτέλεια καί ἡ ἐπιθυμία πλουτισμοῦ καί ἐπιδείξεως.Νά θεραπευθεῖ ἡ κενοδοξία, ἡ ἀλαζονεία, ὁ ὀρθολογισμός, ἡ αὐτάρκεια,ἡ αὐτοδικαίωση καί ἡ αὐτονομία, ἡ ἐμμονή σέ ἀτομικές θέσεις καί ἀπόψεις,πού ὁδηγεῖ ἀκόμη καί στήν πλάνη.
Καίταυτόχρονα μέ τήν θεραπεία τους νά ξεκινήσει μέ γοργούς ρυθμούς ὁ καταρτισμόςκαί ἡ ἐκπαίδευσή τους σέ ἰατρούς καί νοσηλευτές ὑψηλοῦ ἐπιπέδου,πού θά συμβάλει καταλυτικά στήν ἐπάνδρωση, τήν ἀνακαίνιση, τήν ἀναβάθμισηκαί τήν ἀνανεωμένη λειτουργία τῶν πνευματικῶν νοσοκομείων, θεραπευτηρίωνκαί κλινικῶν, πού εἶναι οἱ ἐνορίες καί τά μοναστήρια καί οἱ Μητροπόλειςμέ τό συνολικό ποιμαντικό, φιλανθρωπικό καί ἱεραποστολικό τους ἔργο,τό ὁποῖο ἐπιτελεῖται στά ποικίλα ἐκκλησιαστικά ἱδρύματα μέ σκοπότήν πνευματική θεραπεία τῶν ἀνθρώπων παράλληλα μέ τήν σωματικήκαί ὑλική ἀνακούφιση καί ὑποστήριξη.
Μέτόν τρόπο αὐτό ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καθίσταται ὁ ἀνακαινιστής, ὁ ἀναμορφωτήςκαί ὁ ἀναδημιουργός τοῦ λαοῦ μας, τῆς πατρίδας μας, τῆς οἰκουμένης ὁλόκληρης.Ἡ προσωπική θεραπεία τῶν πιστῶν καί ὁ ἀναβαπτισμός τους στήν χάρηκαί τόν ἁγιασμό τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας σηματοδοτεῖ, κατά ἀνάλογοτρόπο, τήν θεραπεία καί τόν ἀναβαπτισμό τῆς κοινωνίας μας καί συμβάλλεικατά συνέπεια στήν ἀναβάθμιση καί τήν ποιότητα τῆς πολίτειας, τῶν θεσμῶντης καί τῆς λειτουργίας της, ἀφοῦ ὁ λαός τοῦ Θεοῦ εἶναι ταυτόχρονα καίπολίτες τῆς ἑλληνικῆς πολιτείας.
Γιάτόν λόγο αὐτό ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νά ἀντιταχθεῖ στίς αἰτίες πού προκάλεσανκαί προκαλοῦν κάθε φορά τήν κρίση. Νά ἐξαλείψει τήν φθορά καί τήν ἀλλοτρίωσηπού τήν ἐξέθρεψαν· νά θεραπεύσει τόν καταναλωτισμό, τήνπλεονεξία καί τήν ἔμμονη ἐκζήτηση τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν καί τοῦ ἄκοπουκί ἄλυπου βίου καί νά ἐμπνεύσει τήν ὀλιγάρκεια, τήν ἀρετή καί τήν ἐντιμότητατοῦ βίου· νά ἀναχαιτίσει τόν ὀρυμαγδό τοῦ ἀφελληνισμοῦ,τῆς ἀπορθοδοξοποιήσεως καί τῆς λεηλασίας τοῦ πνευματικοῦ καί ἐθνικοῦπλούτου τῆς πατρίδας μας καί τῆς συνειδήσεως τοῦ λαοῦ μας· νά ὑψώσει κυματοθραῦστες στήνφουρτούνα καί τήν δοκιμασία τοῦ λαοῦ πού ὑποφέρει κάτω ἀπό ἀσήκωταοἰκονομικά μέτρα· νά ἀφουγκρασθεῖτόν βαθύ πόνο τῆς κουρασμένης ψυχῆς του, νά ἐπουλώσει τίς ἀνοιχτέςπληγές του. Νά τοῦ προσφέρει καί πάλι ὅραμα καί ἐλπίδα. Ὅραμα καί ἐλπίδαγιά ἕνα νέο ξεκίνημα, γιά μία ἄλλη προοπτική, γιά τήν ἠθική, πνευματικήκαί ἐθνική μας ἀνόρθωση.
Ὁρόλος τελικά καί ἡ εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νά φανερώσει τό ἀληθινόνόημα καί τόν σκοπό τῆς ζωῆς μας, πού εἶναι ὁ οὐρανός, ἡ πραγματικήδηλαδή καί μόνιμη πατρίδα μας. Σέ αὐτή τήν πρόσκαιρη ζωή εἴμαστε, ἄλλωστε,ὁδίτες καί ὄχι κάτοικοι καί ἔνοικοι τῆς γῆς. Γι’ αὐτό καί θά πρέπει νάπορευόμαστε ἐδῶ μέ τήν προοπτική τῆς αἰωνιότητος.
Ὅλη,ἄλλωστε, ἡ θεολογία, ἡ φιλοσοφία, ἡ κουλτούρα, ὁ πολιτισμός, καίἡ ἀνθρωπολογία τῆς ἑλληνορθοδόξου παραδόσεώς μας συντείνουν πάντοτεκαί ἐμπνέουν τήν αἰωνιότητα, τήν ἄκτιστη Δόξα καί Χάρη τοῦ Θεοῦ,τήν κατά χάριν θέωση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, μᾶς προσφέρουν τόν ἰδανικότεροσκοπό καί τόν ὑψηλότερο προορισμό τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς.
Ὁλαός τοῦ Θεοῦ, ὁ τόσο δοκιμασμένος καί πονεμένος στίς μέρες μας, περιμένεινά βρεῖ καί νά ἀναγνωρίσει στήν Ἐκκλησία του τήν ἀληθινή καί στοργικήΜάνα. Περιμένει τήν ἀπαντοχή, τό καταφύγιο, τήν παρηγοριά, τήνπνευματική καί ὑλική στήριξη καί τήν θαλπωρή, πού θα τόν ἐνισχύσουνκαί θά τόν ἐνδυναμώσουν στόν ἀγώνα του. Περιμένει τήν ἀληθινή θεολογικήἑρμηνεία γιά τήν αἰτία, τίς συνέπειες, ἀλλά καί τόν τρόπο ἀντιμετωπίσεωςὅλων τῶν δεινῶν πού τόν πλήττουν. Ἀναζητᾶ τό χαροποιό νόημα τοῦ πόνουκαί τῶν θλίψεων, τήν ἀναγκαιότητα τῆς μετάνοιας καί τῆς ἐπιστροφῆς,τοῦ ἐπανευαγγελισμοῦ καί τῆς ἐπανανοηματοδοτήσεως τῆς προσωπικῆςκαί κοινωνικῆς ζωῆς μας. Πρωτίστως, ὅμως, προσδοκᾶ τήν πίστη καί τήν ἐλπίδαγιά τήν ὑπέρβαση, μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, τῶν δυσχερειῶν καί τῶν προβλημάτωνστήν οἰκογενειακή καί ἐπαγγελματική του καθημερινότητα· προσδοκᾶἀνυπόμονα τήν θεραπευτική καί μεταμορφωτική δύναμη τῆς Ἐκκλησίαςγιά τήν ἐξυγίανση τόσο τῶν ἀρχόντων ὅσο καί τῶν πολιτῶν τοῦ τόπουμας, ὥστε νά ἀνατραπεῖ τό διεφθαρμένο καί νοσηρό προσωπικό, κοινωνικόκαί πολιτικό κατεστημένο καί νά φθάσουμε μέ γοργούς ρυθμούς στήν ἀνάκαμψηκαί τήν προκοπή, τήν πνευματική καί τήν οἰκονομική. Προσδοκᾶ, ἐπίσης,τήν ποιμαντική της μέριμνα καί καθοδήγηση καί τήν ἐπιβεβλημένηπρωτοβουλία καί δραστηριοποίησή της γιά τήν ἔγκαιρη πρόληψη καί ἀναχαίτισητῶν ἀπειλῶν καί τῶν ἐπιβουλῶν τῆς Νέας Τάξεως Πραγμάτων καί τῆς ΝέαςἘποχῆς, πού βρίσκονται πλέον ὄχι πρό, ἀλλά ἐντός τῶν πυλῶν.
Βιώνονταςαὐτή τήν τόσο τραγική καί ὀδυνηρή πραγματικότητα, εἶναι κατεπείγουσα ἀνάγκηνά βροῦμε, σύν Θεῶ, διά πρεσβειῶν τῆς Κυρίας ἡμῶν Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων μας,τήν δύναμη καί τό κουράγιο νά ἀντιταχθοῦμε, νά ἀντιδράσουμε, νά ἀντισταθοῦμεγενναῖα, νά ἀνανεώσουμε καί πάλι τίς ἀποφάσεις μας καί νά μείνουμεἀμετακίνητοι στίς πατρογονικές μας ρίζες. Ἡ Οἰκουμενική Ὀρθόδοξηπίστη μας καί μέσῳ αὐτῆς ὁ οἰκουμενικός Ἑλληνικός πολιτισμός μας, ἡπνευματική καί ἐθνική καταγωγή μας, ξεπερνοῦν κάθε παγκοσμιοποίησηκαί νέα Ἐποχή. Ἀποτελοῦν τή Μοναδική Ἐποχή στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας,πού εἶναι καί Παλαιά καίΝέα καί Μέλλουσα καί Παντοτινή, γιατί εἶναι ἡἘποχή τῆς Ἀλήθειας τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μας.
Ἐπιβάλλεταισθεναρή καί ἄκαμπτη ἀντίσταση σέ ὅλα τά ἐπίπεδα καί πρός κάθε κατεύθυνση.Ἀντίσταση στήν διαφθορά, τήν ἀναξιοκρατία, τήν κοινωνική ἀδικίακαί τό διαβρωμένο πολιτικό κατεστημένο. Ἀντίσταση στόν ἀφελληνισμόκαί τήν παραχάραξη τῆς ἱστορίας μας, ἀντίσταση στήν περιθωριοποίησηκαί τόν ὑποβιβασμό τῶν ἀρχῶν τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος μας, ἀντίστασηστήν ποδηγέτηση καί τόν ἔλεγχο τῶν ἐπιλογῶν καί τῆς συνειδήσεώςμας, ἀντίσταση στούς σχεδιασμούς καί τίς ἐπιβολές τῆς Νέας ΤάξεωςΠραγμάτων καί τῆς Νέας Ἐποχῆς καί τῶν ἐγχώριων ἐντολοδόχων τους.
Ἀντίστασησυνειδητοποιημένη, ὀργανωμένη καί ὄχι ἐπιφανειακή, πού θά στηρίζεταιστόν προσωπικό μας ἁγιασμό, στήν μετάνοιά μας καί τόν ἀναβαπτισμό μαςστά νάματα τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας καί τῆς ἑλληνορθοδόξου παραδόσεώςμας. Ἀντίσταση ὀργανωμένη σέ προσωπικό, οἰκογενειακό, ἐπαγγελματικόκαί κοινωνικό ἐπίπεδο. Ἀντίσταση παντί σθένει καί πάσῃ δυνάμει.
Ἄςκάνουμε τά σπίτια μας, τίς ἐκκλησιές μας καί τά μοναστήρια μας ντάπιες καίμετερίζια, ἐπάλξεις καί ὀχυρά, θύλακες πνευματικῆς ἀντιστάσεως καί βάσεις ὀρθοδόξουἀνεφοδιασμοῦ, κέντρα ἁγιασμοῦ καί κατηχήσεως. Ἄς τά κάνουμε κρυφά καί φανεράσχολειά κι ἄς γαλουχήσουμε τά παιδιά μας μέ τίς ζωηφόρες παραδόσεις τοῦγένους μας ὑποκαθιστώντας ἐμεῖς τήν πλημμελή σχολική ἐκπαίδευσηπού τούς παρέχεται. Νά προβάλουμε στά παιδιά μας τά πρότυπα τῶν ἁγίωνκαί τῶν ἡρώων μας, νά τούς ἐμπνεύσουμε τήν φιλοπατρία, νά τούς διδάξουμεσωστά τήν γλώσσα μας καί τήν ἱστορία μας.
Ἄςκρατήσουμε ζωντανή τήν ἐλπίδα στίς καρδιές μας, ἄς ἔχουμε ἀκλόνητηἐμπιστοσύνη στόν γλυκύτατο Κύριό μας καί Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ὁποῖοςὅλα μπορεῖ νά τά διορθώσει καί νά τά ἀνατρέψει καί νά εἴμαστε σίγουροι ὅτιθά τά διορθώσει καί θά τά ἀνατρέψει. Ὁ κόσμος λέγει ὅτι ἡ ἐλπίδα πεθαίνειτελευταία.
Ἀδελφοί,ἡ δική μας Ἐλπίδα εἶναι ὁ Χριστός καί ἡ ἐλπίδα αὐτή δέν πεθαίνειποτέ! Εὐχαριστῶ.
