Οόσιος πατήρ ημών Παύλος ο Θηβαίος (15 Ιανουαρίου)
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο όσιος Παύλος ζούσε στα χρόνια τωνδιωκτών του χριστιανισμού Δεκίου και Ουαλεριανού και καταγόταν από την Αίγυπτοτης Κάτω Θηβαΐδος. Επειδή κατάλαβε ότι ο γαμπρός από την αδελφή του επρόκειτονα τον προδώσει, προκειμένου να κατάσχει το μερίδιο της περιουσίας του,απομακρύνθηκε και έφυγε στα όρη. Προχωρώντας πάντοτε πιο βαθιά, συν τω χρόνωξεπέρασε τον φόβο του κι αντί να φοβάται τους διώκτες, έφτασε να επιθυμεί τημοναχική ζωή. Προσεγγίζει λοιπόν κάποιο σπήλαιο, το βαθύτερο στην έρημο, στοοποίο πέρασε με ειρήνη όλον τον χρόνο της ζωής του, που υπήρξε μακρύς, καιεξεδήμησε προς τον Κύριο με αταραξία παθών. Όπως λένε, ο μέγας Αντώνιος έφτασεσ’ αυτόν και θαύμασε τη δυσχέρεια του τόπου και το μήκος του χρόνου της άσκησήςτου και της αναχώρησής του. Διότι πρώτος αυτός από τους άλλους τόλμησε ναπροχωρήσει στα ενδότερα της ερήμου και παρέτεινε τον δρόμο της ασκήσεως μέχριτου εκατοστού δέκατου τρίτου έτους του. Τόσο πολύ έζησε, αφού από νεαρή ηλικίααπομακρύνθηκε από τις φροντίδες του βίου».
Και μόνον το γεγονός ότι ο μέγας όσιοςΑντώνιος θαύμασε την ασκητική διαγωγή του οσίου Παύλου και ότι ο μέγας θεολόγοςκαι ποιητής της Εκκλησίας μας Ιωάννης ο Δαμασκηνός συνέθεσε τον κανόνα του,είναι αρκετό για να καταλάβουμε το ύψος και το μέγεθος της αγιότητας του σήμεραεορταζομένου οσίου. Κατά τον άγιο υμνογράφο του μάλιστα, με θείο φωτισμό ο άγιοςΑντώνιος έφτασε στα απόμακρα μέρη που ασκήτευε, προκειμένου και ναπαραδειγματιστεί βεβαίως ο ίδιος, αλλά και να τον καταστήσει φανερό στον κόσμοπρος γενικότερη ωφέλεια. Διαφορετικά θα παρέμενε ένας μέγιστος άγιος,αγνοούμενος όμως υπό πάντων, πλην βεβαίως του ίδιου του Κυρίου. «Πρώτος τηνπανέρημον, Παύλε, κατέλαβες, υπέρ πάντα μονάζοντα, και βίου δι’ όλου ώφθηςαγνοούμενος∙ όθεν Αντώνιος εύρεν επινεύσει σε θεία, ώσπερ θησαυρόνκεκρυμμένον, και τη οικουμένη εφανέρωσε» (Πρώτος προχώρησες στην πιο βαθιά έρημο,Παύλε, παραπάνω από κάθε μοναχό, και φάνηκες να αγνοείσαι σε όλη τη ζωή σου.Γι’ αυτό ο Αντώνιος σε βρήκε με θείο φωτισμό, σαν κρυμμένο θησαυρό, και σεφανέρωσε στην οικουμένη).
Ο άγιος Δαμασκηνός δείχνει ότι η πρωτιάαυτή του οσίου Παύλου δεν ήταν κάτι αμελητέο. Αφενός την προβάλλει πολλέςφορές, προφανώς διότι φανερώνει το μεγάλο ψυχικό σθένος του οσίου και τηνπυρωμένη αγάπη του προς τον Κύριο – «μόνον τον Θεόν εκ ψυχής αγαπήσας, τηνέρημον ως ένοικον πόλιν, Παύλε, κατέλαβες» (αγάπησες μόνο τον Θεό από την ψυχήσου και έτσι έφτασες στην έρημο, Παύλε, σαν πόλη που κατοικείται)- αφετέρου θεωρεί ότι με τον τρόπο αυτό έζησε ο όσιος αντίστοιχο βίο μετον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο («Εζήλωσας Ιωάννην, θεόφρον, τον Πρόδρομον, ενερήμω ασκήσας», δηλαδή: ζήλεψες, θεόφρον, τον Ιωάννη Πρόδρομο κι ασκήθηκες στηνέρημο), και πιο πίσω με τον προφήτη Ηλία, αγίους που και αυτοί είχαν μίαπαρόμοια πρωτιά. Η θαυμαστή μάλιστα διατροφή του οσίου μεουράνιο άρτο κεντρίζει ακόμη περισσότερο τον άγιο Δαμασκηνό για να τον παραλληλίσειμε τον προφήτη Ηλία, που και αυτός διατρεφόταν στην έρημο από κοράκι («Τωουρανίω άρτω διατραφείς, ως Ηλίας πάλαι διά κόρακος, την νοητήν εξέφυγες,Πάτερ, Ιεζάβελ, τη σκέπη Χριστού», δηλαδή: Τράφηκες με ουράνιο άρτο, όπως οΗλίας παλιά με κοράκι, και ξέφυγες τη νοητή Ιεζάβελ, Πάτερ, με τη βοήθεια τουΧριστού).
Στην έρημο διέπρεψε στους ύμνους καιτις νηστείες, στις προσευχές και τις αγρυπνίες, γι’ αυτό και κατασκήνωσε στονίδιο τον Θεό. «Εν ύμνοις και νηστείαις, μακάριε, προσευχαίς και αγρυπνίαιςδιαπρέψας, όσιε, προς τον Θεόν κατεσκήνωσας». Διότι πράγματι, μόνον όποιοςαφιερώσει χρόνο για τον Θεό και ασχοληθεί με Εκείνον, μπορεί και ναΤον γνωρίσει, με την έννοια της αληθινής σχέσης μαζί Του. Όπως τοέχει διατυπώσει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Δει σχολάσαι και γνώναι Θεόν». Ηεπιμονή αυτή στα του Θεού είναι εκείνο που κάνει τον πιστό να υπερβεί τα πάθητου και να ερημώσει τις όποιες κακίες του. Τα πάθη δεν φεύγουν εύκολα από τηνψυχή του ανθρώπου. «Βαθιές ρυτίδες στην ψυχή» χαρακτηρίζονται από τους αββάδεςτου Γεροντικού. Πρέπει λοιπόν κανείς να επιμείνει. Αυτό διαπιστώνει και ο άγιοςυμνογράφος για τον όσιο Παύλο: προχώρησε με χαρά στις άβατες ερήμους,φλογισμένος από τον έρωτα της στοργής του Κυρίου, γι’ αυτό και με την επιμονήτων θεωριών του Θεού ερήμωσε τα ψεκτά πάθη του, ζώντας πια σαν άγγελος: «χαίρωνκατέλαβες αβάτους ερήμους, έρωτι πυρούμενος της του Κυρίου στοργής∙ όθενερημώσας τα πάθη τη επιμονή των κρειττόνων, άγγελος καθάπερ επεβίωσας».
Ακολουθείν
