Οόσιος πατήρ ημών Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο άγιος Ισίδωρος, που ήταν Αιγύπτιοςκατά το γένος, ήταν γνωστός ως υιός ευγενών και θεοφιλών γονέων, και ήτανσυγγενής του Θεοφίλου και του Κυρίλλου, των Επισκόπων της Εκκλησίας τωνΑλεξανδρέων. Ο όσιος αυτός, πεπαιδευμένος πάρα πολύ και από τη θεία σοφία, αλλάκαι από την έξωθεν, άφησε πάμπολλα συγγράμματα, άξια λόγου και μνήμης στουςφιλομαθείς. Αφού εγκατέλειψε κάθε είδος πλούτου, τη λαμπρότητα του γένους του,την ευδαιμονία του βίου, επήγε στο Πηλούσιο όρος και ακολούθησε τη μοναχικήζωή. Εκεί διάγοντας με πλήρη αφιέρωση στον Θεό, φώτιζε με τη διδασκαλία τωνθείων του λόγων όλη την οικουμένη, με αποτέλεσμα να οδηγεί σεμετάνοια τους αμαρτάνοντες, να στηρίζει αυτούς που αγωνίζονταν στην πίστη, ναδιεγείρει προς την αρετή αυτούς που απειθούσαν, με την αυστηρότητα των θείωνελέγχων του. Κι ακόμη: να υπενθυμίζει και να νουθετεί και βασιλείς,για το συμφέρον της οικουμένης, και γενικά να ερμηνεύει με σοφότατο τρόπο ταλόγια της Αγίας Γραφής σε όλους αυτούς που τον ρωτούσαν. Λέγεται μάλιστα ότι οιεπιστολές του φτάνουν τις δέκα χιλιάδες. Αφού έζησε λοιπόν άριστα καιπολιτεύτηκε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, έφυγε από τη ζωή αυτή σε βαθύ γήρας».
Ο άγιος Θεοφάνης, ο υμνογράφος τουοσίου Ισιδώρου, είναι επόμενο να εστιάζει την προσοχή του σε αυτό που αποτέλεσετο μεγαλύτερο χάρισμα του σήμερα τιμωμένου αγίου: τη διδασκαλία του. Σχεδόν στοσύνολο των ύμνων που έγραψε γι’ αυτόν, στο διδακτικό του οσίου αναφέρεται, μεπαράλληλη αναφορά στη διαχρονική επιρροή του στους πιστούς και στιςπροϋποθέσεις του λόγου του, προφορικού και γραπτού. Στο τροπάριο του καθίσματοςτου όρθρου για παράδειγμα, κατά συμπυκνωμένο τρόπο επισημαίνει: «Αναδείχτηκεςβίβλος διδασκαλίας της γνώσης, που συντάχθηκε με τον φωτισμό του πανάγνουΠνεύματος από τον πλούτο της πίστης σου, και φανερώνεις τα θεία σε όλους πουέχουν ανάγκη τον Θεό και Τον αναζητούν, όπως και θησαυρίζεις τη ζωή γι’ αυτούςπου την θέλουν» («Βίβλος γνώσεως διδασκαλίας, πλούτω πίστεως συντεταγμένη, τωπανάγνω ανεδείχθης εν Πνεύματι, ανακαλύπτων τα θεία τοις χρήζουσι, και την ζωήνθησαυρίζων τοις θέλουσι»). Και σ’ ένα από τα στιχηρά του εσπερινούπαρουσιάζει τον όσιο με ωραία έμπνευση: «Με την πλημμύρα της χάρης του Θεού καιμε τη βροχή των λόγων σου, ποτίζεις όλους του πιστούς. Διότι βάζοντας το στόμασου στον κρατήρα της θεϊκής σοφίας, σαν να πίνεις από πηγή, άντλησες από εκείμε αφθονία, και διέδωσες παντού τις ακτίνες των δογμάτων σου, στέλνονταςεπιστολές και διδάσκοντας και νουθετώντας, θαυμάσιε» («Τη πλημμύρα της χάριτοςκαι τοις όμβροις των λόγων σου, καταρδεύεις άπαντας τους θεόφρονας∙ τηςανωτάτω σοφίας γαρ κρατήρι το στόμα σου επιθείς ως εκ πηγής, δαψιλώς συεξήντλησας, και διέδωκας πανταχού τας ακτίνας των δογμάτων, επιστέλλων καιδιδάσκων και νουθετών αξιάγαστε»).
Είπαμε βεβαίως ότι αναφέρεται ο άγιοςυμνογράφος και στις προϋποθέσεις του οσίου ως προς το χάρισμα του λόγου πουείχε. Ο όσιος Ισίδωρος δηλαδή δεν έγραφε ή δεν κήρυσσε, και μάλιστα με μεγάληκαλλιέπεια, επειδή απλώς μελέτησε – η μελέτη του ήταν πράγματι κοπιώδης καιεπισταμένη, τόσο των εκκλησιαστικών Πατέρων και συγγραφέων, όσο και τωνδιαφόρων φιλοσόφων – αλλά κυρίως επειδή «έμαθε αφ’ ων έπαθε» κατά τηνεκκλησιαστική ορολογία. Έζησε με άλλα λόγια την πνευματική ζωή, φωτίστηκε απότο Πνεύμα του Θεού, γνώρισε τον Θεό, τον κήρυξε. Σ’ ένα από τα στιχηρά και πάλιτου εσπερινού ο υμνογράφος σημειώνει: «Καθώς ανυψωνόσουν προς τον Θεό σε όλη τηζωή σου με θεωρίες και πράξεις, πάνσοφε, έθεσες για πάντα ως στέρεο θεμέλιο τηνπράξη της αρετής σαν σκαλοπάτι για τη θεωρία, και αγάπησες με σοφό τρόπο το πιοεπιθυμό στον κόσμο, τον Θεό» («Θεωρίαις και πράξεσι προς Θεόν ανυψούμενος διάβίου, πάνσοφε, διετέλεσας της θεωρίας επίβασιν, την πράξιν πηξάμενος, και σοφώςτων ορεκτών αγαπήσας το έσχατον»). Κι αλλού: «Θανάτωσες με την εγκράτεια τοαμαρτωλό φρόνημα, καθώς ντύθηκες τη ζωηφόρο νέκρωση που δίνει ο Χριστός. Κιαφού πλάτυνες την κατάσταση της ψυχής σου, πανόσιε, την έκανες ναχωράει καθαρά τα χαρίσματα του Πνεύματος, και έγινες έτσι δοχείο θεοπνεύστωνδιδαγμάτων και κατοικητήριο της υπέρ νουν θεϊκής σοφίας» («Εγκρατεία το φρόνηματης σαρκός εθανάτωσας, ζωηφόρον νέκρωσιν ενδυσάμενος∙ και της ψυχής τηνκατάστασιν πλατύνας, πανόσιε, εναργώς χωρητικήν χαρισμάτων του Πνεύματοςαπετέλεσας, και δοχείον εγένου θεοπνεύστων διδαγμάτων, και σοφίας της υπέρ νουνενδιαίτημα»).
Ο όσιος Ισίδωρος μας άφησε περί τιςδέκα χιλιάδες (δύο κατά πιο ακριβή έρευνα) επιστολές. Όπως κι αν έχει το πράγμαόμως, σημασία έχει το γεγονός ότι υπήρξε «ο πολυγραφότερος επιστολογράφος τηςαρχαίας Εκκλησίας» (Σ. Παπαδόπουλος). Κι αυτό σημαίνει, το τονίζει η υμνολογίατης Εκκλησίας μας, ότι μπορεί και καθοδηγεί και νουθετεί και πλουτίζει, πέρανεκείνων της εποχής του, και τους πιστούς όλων των εποχών. Οι επιστολές τουείναι πράγματι ένας θησαυρός, που πολύ συχνά μάλιστα παραπέμπουν στον ατίμητο θησαυρότων κειμένων του αγίου Χρυσοστόμου, τον οποίο αγαπούσε υπερβαλλόντως και τονοποίο, γι’ αυτόν τον λόγο, αξιοποίησε και στα δικά του γραπτά σεμεγάλο βαθμό. «Ως κάλαμος του αγίου Πνεύματος» ο άγιος Ισίδωρος έτσι, αποτελείμία διαρκή πρόκληση και πρόσκληση για όλους εμάς, να έλθουμε μέσω των κειμένωντου σε επαφή με το ίδιο το άγιο Πνεύμα, τη ζωντανή παρουσία του Θεού. Αςακούσουμε και πάλι τον ανάλογο ύμνο του κανόνα του: «Δίνεις την περίσσια τουπλούτου σου και μετά τον θάνατό σου, αφού άφησες τους έμψυχους λόγους σου σανπολύτιμο κληροδότημα σε όλους τους πιστούς, που δοξολογούν τον Χριστό στουςαιώνες» («Πλεονάζεις τον πλούτον και μετά θάνατον, τους εμψύχους σου λόγους,ώσπερ πολύτιμον πάσι τοις πιστοίς κληροδοσίαν λιπών, τοις υπερυψούσι Χριστόνεις τους αιώνας»).
Ακολουθείν
